Viêm tai giữa ở trẻ em: Nhận biết và điều trị

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 80% trẻ từ 3 tuổi trở lên sẽ bị viêm tai giữa ít nhất 1 lần trong đời. Nhìn con số này, chúng ta có thể thấy viêm tai giữa cùng với viêm đường hô hấp, là những bệnh lý phổ biến nhất trẻ em có thể gặp phải trong 5 năm đầu đời. Được biết, viêm tai giữa ở trẻ em có thể biến chứng đến điếc vĩnh viễn, nếu không được điều trị nghiêm túc. 

Bạn đang đọc: Viêm tai giữa ở trẻ em: Nhận biết và điều trị

1. Khái niệm

Bên cạnh tai ngoài và tai trong, tai giữa là một trong 3 bộ phận cấu thành tai. Bao gồm: Mãng nhĩ, hòm nhĩ, vòi nhĩ và xương con (xương búa, xương đe và xương bàn đạp). Tai giữa sinh ra là để đảm nhận nhiệm vụ đón và truyền những rung động từ môi trường bên ngoài đến tai trong, để những rung động này được chuyển thành các xung thần kinh, giúp chúng ta nghe thấy âm thanh.

Viêm tai giữa là bệnh lý được chẩn đoán xác định khi tai giữa nhiễm trùng. Tùy thuộc mức độ nhiễm trùng của tai giữa, bệnh lý này được phân loại thành: Viêm tai giữa cấp tính (xảy ra khi vòi nhĩ rối loạn chức năng hoặc khi VA viêm), viêm tai giữa mạn tính (là viêm tai giữa dai dẳng, thường trên 3 tháng), viêm tai giữa ứ dịch (niêm mạc tai giữa nhiễm trùng và chảy dịch; dịch này ứ đọng sau màng tai và nó có thể là thanh dịch, dịch nhầy hoặc keo dính).

Tai giữa là một trong ba bộ phận cấu thành tai, bên cạnh tai ngoài và tai trong

2. Nguyên nhân

Như đã đề cập phía trên, viêm tai giữa thực chất là biến chứng của rối loạn chức năng vòi nhĩ hoặc viêm VA. Như vậy, có thể hiểu rối loạn chức năng vòi nhĩ và viêm VA là nguyên nhân gây viêm tai giữa. Vậy, cơ chế phát sinh viêm tai giữa từ tình trạng rối loạn chức năng vòi nhĩ hoặc viêm VA là gì? Theo chuyên gia:

– Cơ chế phát sinh viêm tai giữa từ rối loạn chức năng vòi nhĩ: Nối tai giữa và vòm họng, vòi nhĩ là một ống hẹp, có chức năng điều chỉnh áp suất không khí và dẫn lưu dịch từ tai giữa ra môi trường bên ngoài. Khi vòi nhĩ sưng, áp suất không khí không được điều chỉnh, dịch không được thoát lưu, tai giữa sẽ nhiễm trùng. So với người lớn, vòi nhĩ của trẻ nhỏ hẹp và nằm ngang hơn nên chức năng khó đảm bảo hơn.

– Cơ chế phát sinh viêm tai giữa từ viêm VA: VA là mô lympho hoạt động như một hệ miễn dịch, nằm phía sau mũi, tương đối gần điểm mở vòi nhĩ. Bởi nằm ở vị trí này, khi VA sưng, có thể làm tắc nghẽn vòi nhĩ, dẫn đến nhiễm trùng tai giữa.

3. Dấu hiệu nhận biết

Viêm tai giữa là bệnh lý có nhiều biểu hiện rõ ràng; trong đó, có cả biểu hiện điển hình và biểu hiện không điển hình. Biểu hiện viêm tai giữa không điển hình là những biểu hiện mà các bệnh lý viêm đường hô hấp cũng có, như: Sốt, ho, chảy mũi,… Còn biểu hiện viêm tai giữa điển hình là: Đau đầu, đau tai, phản ứng kém hoặc không phản ứng với âm thanh, giữ thăng bằng kém hoặc mất thăng bằng, tai chảy dịch, quấy khóc, đặc biệt dữ dội khi được đặt nằm,… Đây là những đặc điểm mà gần như chỉ có viêm tai giữa có.

Tìm hiểu thêm: Trẻ bị nôn liên tục do đâu và xử trí như thế nào?

Trẻ viêm tai giữa có thể bị sốt

4. Biến chứng

Viêm tai giữa có thể biến chứng đến điếc vĩnh viễn, nếu không được điều trị nghiêm túc. Ngay cả trong trường hợp không mất hoàn toàn, thính lực của trẻ vẫn có thể suy giảm trầm trọng. Ngoài biến chứng liên quan đến thính lực, viêm tai giữa còn nhiều biến chứng nguy hiểm khác, như: Viêm màng não, viêm não,… Những biến chứng nào ảnh hưởng rất tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần trẻ. Thậm chí, không kiểm soát tốt, viêm màng não, viêm não,… còn có thể khiến trẻ tử vong.

5. Chẩn đoán và điều trị

5.1. Chẩn đoán viêm tai giữa ở trẻ em

Khi có dấu hiệu viêm tai giữa, để hạn chế tối đa nguy cơ viêm tai giữa biến chứng, trẻ phải được thăm khám, chẩn đoán và điều trị với chuyên gia ngay lập tức.

Để chẩn đoán viêm tai giữa, trẻ cần thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng. Trong đó, thăm khám lâm sàng chủ yếu là khai thác tiền sử và dấu hiệu bệnh lý. Còn thăm khám cận lâm sàng chủ yếu là nội soi tai mũi họng, chụp X-quang ngực, xét nghiệm máu,…

5.2. Điều trị viêm tai giữa ở trẻ em

Sau thăm khám và chẩn đoán, tùy mức độ nặng – nhẹ, trẻ sẽ được chuyên gia chỉ định phương pháp điều trị viêm tai giữa phù hợp. Nếu trẻ viêm tai giữa nhẹ, chuyên gia sẽ chỉ định trẻ điều trị nội khoa với thuốc kháng sinh, thuốc kháng Histamin, thuốc chống phù nề, thuốc nhỏ mũi, bơm hơi vòi nhĩ. Nếu trẻ viêm tai giữa nặng (nhiễm trùng lan tỏa), điều trị nội khoa không còn là phương pháp điều trị thích hợp. Lúc này, chuyên gia sẽ chỉ định trẻ điều trị ngoại khoa. Một số phương pháp điều trị ngoại khoa viêm tai giữa cho trẻ chúng ta có thể kể đến ở đây là: Nạo VA, cắt Amidan, đặt ống thông khí,…

Viêm tai giữa là bệnh lý điều trị rất dễ nhưng tái phát cũng dễ không kém. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 1/3 số trẻ viêm tai giữa sẽ tái phát bệnh 6 lần trong 7 năm (gần 1 năm 1 lần). Chính vì vậy, một khi trẻ đã bị viêm tai giữa, ngay cả khi bệnh đã được điểu trị ổn định, bố mẹ vẫn nên cho trẻ tái khám đinh kỳ, 4 – 6 tháng một lần, đặc biệt là những trẻ có suy giảm thính lực và các hệ lụy khác. Ở trẻ viêm tai giữa mạn tính, khi mắc các bệnh lý viêm đường hô hấp, trẻ phải nhanh chóng được điều trị dứt điểm các bệnh lý viêm đường hô hấp, hạn chế nguy cơ chúng biến chứng đến viêm tai giữa.

>>>>>Xem thêm: Bệnh tay chân miệng trẻ em cách điều trị đúng đắn

Để kiểm soát viêm tai giữa, cho trẻ tái khám định kỳ với chuyên gia

Viêm tai giữa ở trẻ em là bệnh lý cần được phát hiện sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm. Nhận biết kịp thời các triệu chứng và đưa trẻ đến khám bác sĩ tai mũi họng sẽ giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp. Việc tuân thủ hướng dẫn điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, bảo vệ sức khỏe thính giác lâu dài. Đừng quên theo dõi tình trạng sức khỏe của bé thường xuyên để phòng ngừa tái phát.