Nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ em: Những bất ngờ

Tiêu chảy cấp là một bệnh lý phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Mặc dù vậy, nhiều vấn đề về bệnh lý này đối với không ít phụ huynh vẫn là những bí ẩn chưa có lời giải đáp, như nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ em là một ví dụ điển hình. Nếu bố mẹ nằm trong số không ít phụ huynh ấy, đọc bài viết sau của CAREUP.VN ngay để bổ sung kiến thức về tiêu chảy cấp, bố mẹ nhé!

Bạn đang đọc: Nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ em: Những bất ngờ

1. Tiêu chảy cấp: Thực trạng, khái niệm và dấu hiệu nhận biết

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm, toàn cầu ghi nhận khoảng 1,5 tỷ trẻ em bị tiêu chảy cấp. Trong đó, có đến 4 triệu trẻ tử vong, 80% trẻ tử vong chưa đến 2 tuổi. Có thể thấy, tiêu chảy cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng tử vong ở trẻ em toàn thế giới nói chung và trẻ em các nước đang phát triển, như Việt Nam, nói riêng.

Vậy, tiêu chảy cấp là gì? Được biết, tiêu chảy là tình trạng lượng nước trong phân trẻ tăng cao đột ngột. Và tiêu chảy cấp là tiêu chảy, khởi đầu cấp tính, kéo dài trong 2 tuần. Tiêu chảy cấp có thể là một bệnh (nhiễm trùng đường tiêu hóa) hoặc một triệu chứng của các bệnh khác (rối loạn đường tiêu hóa và rối loạn ngoài đường tiêu hóa).

Tình trạng lượng nước trong phân trẻ tăng cao đột ngột được gọi là tiêu chảy cấp

Như trong khái niệm, tiêu chảy cấp được đặc trưng bởi tình trạng đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày. Ở trẻ sơ sinh, phân được đánh giá là bình thường nếu chúng mềm, màu xanh lá/vàng/nâu, có thể lấm tấm hạt nhỏ màu trắng và có nhu cầu được thải ra ngoài 3 – 10 lần/ngày. Còn ở trẻ trên 1 tuổi, phân được đánh giá là bình thường nếu chúng mềm, có khuôn và có nhu cầu được thải ra ngoài 1 – 2 lần/ngày. Nếu trẻ đi ngoài phân nhiều nước, không có khuôn, nhiều hơn 10 lần/ngày, ở trẻ sơ sinh và nhiều hơn 2 lần/ngày, ở trẻ trên 1 tuổi, chúng ta có thể xác định là trẻ đang bị đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày. Ngoài dấu hiệu này, bố mẹ có thể nhận biết tiêu chảy cấp ở trẻ bằng một số dấu hiệu không đặc trưng khác, như: Sốt, buồn nôn, nôn, đau bụng, mệt mỏi,…

2. Nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ em: Đa dạng hơn bố mẹ tưởng

Tiêu chảy cấp là bệnh lý phát sinh do rối loạn tiêu hóa – Đây là sự thật cơ bản về tiêu chảy cấp mà rất nhiều phụ huynh tin tưởng. Tuy nhiên, nếu bố mẹ tìm hiểu chuyên sâu về nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ em, sẽ thấy có nhiều hơn thế sự thật được hé lộ. Cụ thể, tiêu chảy cấp không chỉ khởi phát do rối loạn tiêu hóa. Tiêu chảy cấp có 2 nhóm nguyên nhân: Nhóm thứ nhất, gây ra tiêu chảy cấp – một bệnh lý. Nhóm thứ hai, gây ra tiêu chảy cấp – một triệu chứng.

– Nhóm thứ nhất, bao gồm virus (Rotavirus, Enterovirus, Adenovirus, Astrovirus, Calicivirus, Norwalk Virus, Norovirus, Parvovirus,…), vi khuẩn (Bacillus, Campylobacter jejuni, Clostridium botulinum, E. coli, Listeria monocytogenes, Salmonella spp, Shigella spp, Staphylococcus aureus, Vibrio cholerae, Yersinia enterocolitica,…) và ký sinh trùng (Cryptosporidium, Entamoeba histolytica, Giardia lamblia, Toxoplasma gondii,…)

– Nhóm thứ hai, bao gồm: Chế độ dinh dưỡng nhiều đường, dị ứng thực phẩm, không dung nạp Lactose, Fructose hoặc Sucrose, bệnh Celiac và các vấn đề về hệ tiêu hóa như viêm ruột, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng,…

Không có trẻ nào là không có nguy cơ bị tiêu chảy cấp. Tuy nhiên, những trẻ sau thì có nguy cơ bị tiêu chảy cấp cao hơn:

– Trẻ không bú mẹ 4 – 6 tháng đầu đời hoặc trẻ cai sữa sớm;

– Trẻ 6 – 11 tháng tuổi hay trẻ đang ở giai đoạn ăn dặm;

– Trẻ sinh trưởng trong môi trường không có nước sinh hoạt sạch, trẻ uống nước chưa đun sôi hoặc đã đun sôi nhưng để lâu, trẻ ăn uống thực phẩm được chế biến bằng dụng cụ không sạch, trẻ ăn uống thực phẩm được đựng bằng dụng cụ không sạch, trẻ không rửa tay trước khi ăn uống,…

– Trẻ suy giảm miễn dịch.

Tìm hiểu thêm: Chọn sữa dành cho trẻ suy dinh dưỡng phù hợp, đúng cách

Trẻ 6 – 11 tháng tuổi hay trẻ đang ở giai đoạn ăn dặm dễ bị tiêu chảy cấp hơn bình thường

3. Điều trị tiêu chảy cấp theo nguyên nhân gây bệnh

Có thể khiến 4 triệu trẻ tử vong mỗi năm nhưng điều trị tiêu chảy cấp tương đối đơn giản. Mặc dù vậy, đây là việc không thể thực hiện tại nhà nếu trẻ chưa thăm khám với chuyên gia. Bởi có nhiều nguyên nhân, tiêu chảy cấp cũng có nhiều phương pháp điều trị. Bệnh chỉ biến mất khi nguyên nhân được xử lý bằng phương pháp phù hợp:

– Tiêu chảy cấp do nhiễm trùng đường tiêu hóa: Trẻ tiêu chảy cấp do virus chỉ cần bổ sung đầy đủ nước và chất điện giải. Còn trẻ tiêu chảy cấp do vi khuẩn và ký sinh trùng phải sử dụng thuốc, lần lượt là thuốc kháng sinh và thuốc chống ký sinh trùng.

– Tiêu chảy do rối loạn tiêu hóa: Xảy ra khi cơ thể trẻ từ chối tiêu hóa thực phẩm lạ. Để điều trị tiêu chảy cấp hiệu quả trong trường hợp này, bố mẹ cho trẻ ăn thực phẩm mới từ ít đến nhiều, tăng dần theo thời gian. Nếu cơ thể trẻ phản ứng tiêu cực, dừng ngay và thử lại sau một thời gian.

– Tiêu chảy do dị ứng thực phẩm: Loại bỏ thực phẩm trẻ dị ứng ra khỏi thực đơn của trẻ.

– Tiêu chảy cấp do không dung nạp Lactose, Fructose hoặc Sucrose: Hạn chế hoặc loại bỏ chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, bơ, kem,… ra khỏi thực đơn của trẻ.

– Tiêu chảy do bệnh Celiac: Hạn chế hoặc loại bỏ thực phẩm chứa Gluten, như lúa mì, lúa mạch, yến mạch, ngũ cốc nguyên hạt,… ra khỏi thực đơn của trẻ.

– Tiêu chảy cấp do viêm ruột, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng,…: Điều trị dứt điểm các bệnh viêm ruột, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng,.. bằng các phương pháp nội – ngoại khoa và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng.

Trong quá trình chăm sóc trẻ tiêu chảy cấp tại nhà, bố mẹ phải quan sát cẩn thận và cho trẻ tái khám ngay lập tức, nếu trẻ: Sốt cao, không cắt ngay cả khi đã uống thuốc hạ sốt; môi, da bị khô, mắt trũng, thóp lõm; khóc nhiều nhưng ít hoặc không có nước mắt; không đi tiểu trong 4 – 6 giờ; bú/ăn kém; đi ngoài phân máu; li bì, lơ mơ hoặc co giật.

>>>>>Xem thêm: Bệnh thủy đậu ở trẻ em dưới 1 tuổi: Cẩn trọng nguy cơ tử vong

Đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất ngay nếu nghi ngờ trẻ bị tiêu chảy cấp

Hiểu rõ nguyên nhân tiêu chảy cấp ở trẻ em là bước quan trọng giúp bố mẹ phòng ngừa và điều trị hiệu quả cho bé. Từ các yếu tố bất ngờ như nhiễm khuẩn, virus, đến thói quen ăn uống không hợp vệ sinh hoặc dị ứng thực phẩm, mỗi nguyên nhân đều có thể gây ra tiêu chảy cấp. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và tìm hiểu nguyên nhân cụ thể sẽ giúp phụ huynh có biện pháp xử lý kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hãy luôn chú ý đến chế độ dinh dưỡng, vệ sinh và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho bé, tránh xa nguy cơ tiêu chảy cấp.